May 05, 2025
سد مخاطی روده خط مقدم دفاع ذاتی میزبان است و میکروبیوتای روده، جذب مواد مغذی، حذف غذای خورده شده و محصولات میکروبی را کنترل می‌کند. تعاملات متعادل و پویا بین لایه‌های مخاط، سلول‌های اپیتلیال روده، باکتری‌های همزیست و پاسخ‌های ایمنی ذاتی و اکتسابی میزبان برای حفظ هموستاز روده بسیار مهم است. مخاط ترشح شده توسط سلول‌های جامی، جزء اصلی لایه مخاطی روده است و نقش‌های مهمی در محافظت در برابر آسیب‌های فیزیکی، روان‌سازی و اتصال آنتی‌ژن‌های لومینال و تسهیل ایمنی ذاتی و اکتسابی ایفا می‌کند.
سلول‌های مخاطی خانواده پیچیده‌ای از پروتئین‌ها به نام موسین‌ها را ترشح می‌کنند که از گلیکوپروتئین‌ها و مولکول‌های ماتریکس خارج سلولی غنی از کربوهیدرات تشکیل شده‌اند. موسین اصلی سلول‌های گابلت، MUC2 است که از طریق پیوند دی‌سولفیدی در دامنه‌های فاکتور فون ویلبراند (golibet) غنی از سیستئین با انتهای آمینه و اتصال عرضی توسط پپتیدهای فاکتور ترفویل (TFF، RELMb، Fcgbp) تریمر تشکیل می‌دهد و دارای وزن مولکولی بالا، ویسکوزیته بالا و سرعت تخریب آهسته است.
لایه مخاط روده، خط مقدم دفاع ذاتی میزبان است و از آسیب فیزیکی و تهاجم سلولی توسط باکتری‌ها، کرم‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا محافظت می‌کند. لایه مخاط محافظ شامل یک مخاط داخلی ضخیم و سفت و یک مخاط خارجی غیر متصل است که اندازه منافذ آن مانع نفوذ باکتری‌ها می‌شود. موسین‌ها با اتصال مستقیم به باکتری‌ها و کرم‌های روده، نقش مهمی در افزایش مقاومت نفوذ آنها دارند و همچنین می‌توانند به عنوان عوامل ایمونولوژیکی عمل کنند که آنتی‌ژن‌های لومینال را به APCها منتقل می‌کنند تا پاسخ‌های ایمنی تطبیقی را آغاز کنند.
موسین‌ها توسط سلول‌های گابلت تحت شرایط بسیاری از جمله التهاب، استرس سلولی و عفونت ترشح می‌شوند. ترشح موکین توسط سلول‌های گابلت روده توسط سیتوکین‌های التهابی مانند IL-4، IL-5 و IL-13 فعال می‌شود. عفونت با کرم‌های انگلی مانند Nippostrongylus brasiliensis و Trichinella spiralis باعث هیپرپلازی سلول‌های گابلت و افزایش ترشح موکین می‌شود که توسط پاسخ‌های ایمنی Th2 واسطه‌گری می‌شود. هیپرپلازی سلول‌های گابلت و ترشح موکین در دفع کرم‌های روده نقش دارند، که نشان می‌دهد موکین‌ها ممکن است نقش مهمی در مقاومت میزبان در برابر عفونت نماتد روده‌ای داشته باشند.
تنظیم ژن موکین و گلیکوزیلاسیون در سرطان کولورکتال مختل می‌شود که با یکپارچگی مخاطی ضعیف و التهاب روده همراه است. به طور خاص، کارسینوم موکینی در مقایسه با سرطان غیر موکینی، بیان MUC2 بالایی را نشان می‌دهد. این ناهنجاری به تغییرات اپی‌ژنتیکی و ژنتیکی از جمله هیپومتیلاسیون پروموتر MUC2 و افزایش اتصال یک فاکتور رونویسی، HATH1، به پروموتر MUC2 نسبت داده می‌شود. این انحرافات نشان می‌دهد که مکانیسم اساسی بیان بیش از حد موسین در سرطان روده بزرگ، نتیجه‌ی اختلال در هموستاز روده و اختلال در پاسخ ایمنی ذاتی است.
